สีพระวรกาย ขององค์พระคเณศ

เทศกาลคเณศจตุรถี

เป็นเทศกาลประจำปีเพื่อสักการะบูชาพระพิฆเนศที่ได้รับความนิยมกันอย่างแพร่หลาย ซึ่งเทศกาลจะมีระยะเวลา 10-11 วันโดยวันเริ่มงานเทศกาลคเณศจตุรถีวันแรกจะตรงกับวันขึ้น 4 ค่ำ และสิ้นสุดในวันอนันตะจตุรทศีจะตรงกับวันขึ้น 14 ค่ำ เดือนภัทรปท

.

เดือนภัทรปทจะตรงกับเดือนไทย ระหว่างเดือนสิงหาคม-ตุลาคม ซึ่งแต่ละปีไม่ตรงกัน ขึ้นกับปฏิทินจันทรคติในแต่ละรอบปีปฏิทิน ไม่ควรใช้คำว่าตรงกับ “เดือน 9 และ เดือน 10” หากใช้คำว่า “และ” ในการเชื่อมคำดังกล่าว ความหมายจะกลายเป็น มีเทศกาลคเณศจตุรถี ถึง 2 ครั้ง

.

ในปี พ.ศ.2564 วันแรกเริ่มเทศกาลคเณศจตุรถี หรือวันขึ้น 4 ค่ำในเดือนภัทรปท ตามปฏิทินไทย จะตรงกับวันศุกร์ที่ 10 กันยายน และวันสิ้นสุดของงานเทศกาลคเณศจตุรถี จะเกิดขึ้นในวันอนันตะจตุรทศี หรือวันขึ้น 14 ค่ำ เดือนภัทรปท ซึ่งตรงกับวันอาทิตย์ที่ 19 กันยายน

.

คเณศจตุรถีนั้น ในบางตำรา จะกล่าวว่าเป็น “วันเกิด” ของพระคเณศ (ซึ่งมีหลายคัมภีร์ หลายตำรา และไม่ตรงกันเลย) แต่ผู้เขียนนั้น จะอิงกับ “วันคเณศชยันตี” ที่ถูกระบุว่าเป็นวันเกิดของพระคเณศ “วันศุกลปักษ์ (ข้างขึ้น) สี่ค่ำ เดือนมาฆะ” เสียมากกว่า เพราะอ้างอิงจาก ชาวฮินดูในรัฐมหาราษฏระ ซึ่งถือว่าเป็นรัฐที่บูชาพระคเณศเป็นใหญ่ และบูชาอย่างเคร่งครัด

.

โดยในเทศกาลคเณศจตรุถีนั้น ถือเป็นการเฉลิมฉลองอันยิ่งใหญ่ขององค์พระคเณศ หรือที่เรียกว่า “คเณศ มโหตฺสว (गणेश महोत्सव – Ganesha Mahotsava)” โดย “มห (मह) หมายถึง ยิ่งใหญ่ คำว่า “อุตฺสว (उत्सव)” หมายถึง เทศกาล, การเฉลิมฉลอง

.

“คเณศ มโหตฺสว” ก็จะหมายถึง เทศกาลการเฉลิมฉลองอันยิ่งใหญ่

.

โดยเชื่อว่าในช่วงเทศกาลคเณศจตุรถีนี้ เราจะได้ใกล้ชิดกับองค์พระคเณศมากที่สุด เพราะถือว่าเป็นช่วงที่พระองค์นั้น เสด็จลงมายังโลกมนุษย์ในช่วงเวลานี้ ผู้ที่ศรัทธาในพระองค์นั้น จะทำการต้อนรับพระองค์ และทำการบูชาในช่วงเทศกาล คเณศจตุรถี โดยจะปั้นองค์พระคเณศท่านขึ้นมาจากดิน (ปัจจุบันส่วนมากหันมาใช้องค์ดินปั้นสำเร็จแทนเพราะสวยงาม) และจะทำการบูชาองค์พระคเณศ ในช่วงเทศกาล ในแต่ละวัน มีการสวดมนต์ ทำพิธี ถวายสิ่งของต่างๆ ทั้งผลไม้ ขนมหวาน ซึ่งขาดไม่ได้เลยคือลาดู และโมทกะ หญ้าแพรก ดอกชบา รวมถึงใบไม้มงคลหลากหลายชนิด เมื่อสิ้นสุดการบูชาแล้ว จะทำการส่งเสด็จพระองค์กลับสู่สวรรค์ ด้วยการนำเทวรูปที่ทำการบูชาไปลอยน้ำ โดยจะเรียกพิธีส่งเสด็จนี้ว่า “คเณศ วิสรฺชน (गणेश विसर्जन – Ganesh Visarjan)”

.

การทำบูชาพระคเณศในเทศกาลคเณศจตุรถี และการส่งเสด็จในพิธี คเณศวิสารชัน นั้น จะทำกันโดยแบ่ง ได้ ดังต่อไปนี้

การทำบูชาแบบเต็มรูปแบบ คือตั้งแต่ต้นจนจบ อย่างปี 2564 นี้ คือ เริ่ม ศุกร์ที่ 10 กันยายน และทำวิสารชันส่งเสด็จในวันอาทิตย์ที่ 19 กันยายน

หรือการทำบูชาแบบเล็กๆ ตามความสะดวก โดยจะเลือกเป็น

การทำบูชาแบบ 1 วัน และทำวิสารชันส่งเสด็จเลย

การทำบูชาแบบ 1 วันครึ่ง และทำวิสารชันส่งเสด็จเลย

การทำบูชาแบบ 3 วัน และทำวิสารชันส่งเสด็จ

การทำบูชาแบบ 5 วัน และทำวิสารชันส่งเสด็จ

การทำบูชาแบบ 7 วัน และทำวิสารชันส่งเสด็จ

.

ขั้นตอนการวิสารชัน นั้น คือการนำเทวรูปที่เป็นดินปั้น ที่เราทำบูชาตั้งแต่วันแรกของเทศกาล (พลังของพระคเณศสถิตอยู่) เมื่อหมดเทศกาลจึงทำการส่งเสด็จวิสารชัน (ส่งพลังของพระองค์กลับ)

.

***สำหรับผู้ที่ไม่ได้ ใช้เทวรูปที่ทำจากดินปั้น คือ ใช้องค์ที่เราบูชาอยู่เป็นประจำทุกๆวัน แล้วนำมาประกอบพิธีคเณศจตุรถี ไม่ต้องนำเทวรูปนั้น เข้าพิธีวิสารชัน นะครับ เพราะนั้น คือการส่งเสด็จท่านกลับ เทวรูปที่เข้าสู่พิธีวิสารชันนี้ ถ้าตามความเชื่อแล้วคือ คืนพลังองค์พระองค์กลับสู่พระองค์ไปแล้ว จะไม่นำกลับมาบูชาอีก ดังนั้น อย่าหาทำ นะ ไม่นำเทวรูปที่เราบูชาอยู่ทุกวัน เข้าสู่พิธีวิสารชัน ถ้าเรานำเทวรูปที่บูชาอยู่ทุกวัน มาทำการบูชาในช่วงคเณศจตุรถี หลังเสร็จพิธี แค่เชิญเทวรูปกลับขึ้นหิ้งบูชาต่อ นั้นคือจบพิธี แค่นั้นพอ***

.

***ผู้ที่ทำการบูชาแบบทั่วไป ไม่ได้ใช้องค์ดินปั้น สามารถนำองค์ที่เราบูชาอยู่แล้ว เชิญเทวรูปมาทำบูชาในช่วงคเณศจตุรถีได้ และเมื่อหมดพิธี ก็เชิญเทวรูปที่บูชา กลับขึ้นหิ้ง เพื่อบูชาต่อ ครับ***

.

-----------------------------------------

บทความนี้เรียบเรียงโดย : ประสัน

จัดทำขึ้นเพื่อเผยแพร่ข้อมูลเทศกาลคเณศจตุรถี

ขอบพระคุณครู อาจารย์ และบทความต่างๆ

ที่ทำให้เรียนรู้ และสรุปความเป็นมา จากหลายสถานที่

หลายแหล่งที่มา ต่างกรรม ต่างวาระ

.

หวังว่าจะมีประโยชน์ต่อผู้อ่านบ้างไม่มากก็น้อย

ขอบพระคุณครับ

.

-----------------------------------------

.

***รูป และบท ความ ทำมาเพื่อเผยแพร่***

จะ copy จะแชร์ จะนำไปโพส

เชิญได้เลยจ้า ยินดี เป็นอย่างยิ่งจ้า